RADYOTERAPİYE BAĞLI GENEL SEMPTOMLAR:

Radyoterapi gören hastalarda tedavi bölgesi ve genişliğine göre değişmekle  birlikte halsizlik,bulantı,iştahsızlık genel belirtileridir.

MYELO SUPRESYON:

Radyoterapi uygulanan hastalarda tedavi alanının  içerisinde kan yapan kemik iliği gibi organların bulunması ve ışınlanan volümde kan elemanları-nın  etkilenmesi sonucunda bu hastalarda kan tablosunda düşme görülür. Ençok etkilenen kan elemanı  lenfosit ve lökositlerdir.Daha sonra bunları trombositler takip eder. En azda eritrositler etkilenmektedir. Günlük rutin uygulamalarda radyoterapi sırasında lökosit sayısında düşme olur. 4000’in altında lokosit seviyesinde hasta kontrole alınır. 2000 altında lokosit sayısı bulunan hastalarda tedaviye ara verilir.

CİLT DEĞİŞİKLİKLERİ:

  Genel olarak radyoterapinin giriş kapısı deridir.Derideki reaksiyonlar verilen dozla ve ışın kalitesiyle değişir.a)Akut reaksiyonlar,ışının kalitesi veya deri ayıran özellikleri ve fraksiyon büyüklüğüne bağlı olarak tedaviden 24 saat sonra eritem olur. Bu reaksiyonun başlangıcı,süresi ve şiddeti doza bağımlıdır.Total doza bağlı olarak, eritemi kuru bir deskuamosyon  takip eder.Eğer bazal tabakanın tüm hücreleri öldürülürse bu hücreler tamamen dermisi tutarak dökülecektir ve seröz bin mayinin yüzünden akmasına sebep olacaktır. Buna sulu deskuamasyon denir.Dermisin yenilenmesi alanın kenarlarından ve saç foliküllerinin epitelyal hücrelerinden,(bazal hücre tabakasından daha dirençlidirler.) olur.Fowler ve arkadaşları bu konuda bir tablo ortaya koymuştur.

  Tablo:

Deri Reaksiyonları : Fowler Skalası                                                                 

        Arbiter skor                 Reaksiyon

        0                                     Görünen reaksiyon yok

        I                                       Soluk eritem

        II                                     Eritem

        III                                    Belirgin eritem

        IV                                    Işınlanan alanın yarısından azında nemli deskuamasyon                             

         V                                                Işınlanan alanın yarısından fazlasında nemli deskuamasyon

Nekroz ciddi bir akut reaksiyon olarak görülebilir.Akut radyasyon  reaksiyonlarının tedavisi  intakt bir epitel sağlamaya yönelik olmalıdır; bu sebeple ne kadar yumuşak olduğuna  bakmaksızın hangi fiziksel travma olursa olsun minimize edilmelidir.Hastaya ışınlanan alanlardaki deriyi kazımaması veya ovalamaması öğretilmelidir.Çoğu zaman kazıma(kaşıma) uyku esnasında  olacağı için,hasta,deriyi korumak için bir çift parmaksız eldiven giymeye ihtiyaç duyabilir.Deri yumuşak bir sabunla yıkanabilir,ancak fırçalayarak yıkamak yasaktır.Sabun çalkalanıp atıldıktan sonra,deri kuru okşanmalıdır.Ağalanmamalıdır.Tedavi edilen alanın üzerine gevşek pamuklu iççamaşırı ve yumuşak pamuklu giysiler giyilmelidir.Hasta radyasyon terapisitinin müsadesi olmaksızın tedavi edilen alanda losyon,parfüm veya astrenjanlar kullanmamalıdır.Nemli reaksiyon belirgin olduğunda,etkilenen alan dilüe hidrojen peraxid solüsyonu ile temizlenmemelidir.Sonra,nemli deskuamasyon alanına %1’lik aköz gentian violet solüsyonu uygulanabilir.Enfeksiyon  belirginse bir antibiotikli merhem kullanılabilir.Bazı terapistler,kortizollü kremlerin,koyu eritemin nemli deskuamasyon’a ilerlemesini önlemek için uygulanmasını tavsiye ederler.Bu,sıklıkla kaşıntıyı rahatlatır ve cornstarch(mısır nişastası) uygulamasıda aynı etkiyi gösterir.

  Geç Reaksiyon: Hiperpigmentasyon,hipopigmentasyon,telenjiyektazi ve deri atrofisi geç etkilerdir.Kalıcı epilasyon da sık bir geç etkidir ve doz bağımlıdır.Deri ayıran (skin-sporing) megavolta radyasyonları kullanarak yüksek doz alan alanlarda dokuların tahtamsı endürasyonlu subkutan fibröz de görülebilir.Travma,yanık veya donmaya bağlı nekroz da mümkündür.

KAYNAKLAR



---

Kitabın Diğer Bölümlerine Geçiş Radyoterapinin Radyobiyolojisi Radyasyon Onkolojisinde Yeni Gelişmeler Kanser Tedavisinde Kombine Modalite Radyasyon Onkolojisinde Radyoterapi Fiziği Radyasyon Güvenliği

Aklınıza takılan hertürlü soruyu Radyasyon Onkolojisi ABD'na iletirseniz enkısa sürede cevaplandırılacaktır.

---