RADYOTERAPİDE MORBİDİTE
Bölüm II - Kranium Işınlamasında Morbidite

Prof. Tbp. Kd. Alb. Yücel PAK


Akut Reaksiyonlar:

 Genelde klinik doz seviyesinde tüm beyin irradyasyonu iyi tolere edilir.Fakat başağrısı,kusma ve somnolans sık görülür.Radyasyonun sebep olduğu semptomlar kortikosteroid kullanılarak düzeltilebilir ve bu muhtemelen serebral ödem ve vasküler permeabilitedeki değişmelere bağlı olmaktadır.Radyoterapi süresince epilasyon ve radyodermatit de görülür ve dozla ilişkili fenomendir.Pinna,alın ve oksipital de lateral sahalardan tanjensiyel ışınlandığından deri reaksiyonu daha kötü olabilir.

Erken Gecikmiş Radyasyon Yaralanması:İntrakranyal  tümörlerde radyoterapinin tamamlanmasından sonraki ilk 2-3 ayda nörolojik bulgu ve semptom görülüşü erken gecikmiş yaralanma olarak gösterilir ve geçici radyasyon demiyalinizyonu ile yorumlanır.  

Geç Reaksiyonlar: Beyin yüksek dozla ışınlanması(5000-7000 r)dan sonraki aylar ve yıllar sonra beyin nekrozu görülebilir.SSS nin kronik radyasyon yaralanmasının gerçek nedeni çelişkilidir,bazı araştırmacılar primer parankimal yaralanmayı öne sürerken,bir kısmı da kan damarları hasarının geç etkisiyle yorumlarlar.Bu konudaki bir çalışmada bir yazar 5 haftada,26 fraksiyon ile 5200 rad verilen hastaların %1 inden azında serebral nekroz görüleceğini tahmin etmektedir.Serebral nekrozu tümör nüksünden ayırmak çok güçtür,hatta tomografi ve anjiografiyle dahi ayrılamıyabilir.Kranyal ışınlama ve, intratekal ve sistemik methotraxete ile tedavi edilen lösemili çocuklarda LÖKOENSEFELOPATİ bildirilmiştir.Tek başına radyoterapiyle bu nadiren görülür.

Psikometrik uygulamalı testler kullanarak,neoplastik tedavinin bir bölümü olan radyoterapi gören çocuklarda hafif entellektüel  bozukluk gösterilmiştir.Adult beyninden gelişmekte olan SSS. şüphesizki radyasyona daha hassasdır.Son zamanlarda bozulmuş kortikal fonksiyonun benzer derecesi radyoterapi gören beyin tümörlü çocuklarda iki grupta tarif edilmiştir.Bunlardaki müşahede sonucu radyoterapiden ziyade serebral bozukluğun artmış intrakranyal basınca bağlı olabileceği düşünülmüştür.

Günlük fraksiyonasyona  bağlı olmak üzere pituatuar irradiasyon hastaların %2-13 ünde optik sinir ve kiazma hasarına yol açabilmektedir.Bunlarda hipopituatiarizm ve boş sella sendromu bildirilmiştir.

Medüllablastoma ve epandimoblastomanın kranyospinal ışınlanmasının geç etkileri vardır,bunların bazılarında hastanın tedavi sırasındaki yaşı ektilenmede önemli bir faktördür.Bu bozukluklar ışınlanan gelişme bozukluğu ve sekonder tümör gelişmesini kapsar.(mesela tyroid)


Aklınıza takılan hertürlü soruyu Radyasyon Onkolojisi ABD'na iletirseniz enkısa sürede cevaplandırılacaktır.

Ana Sayfaya Dönüş

Dr.Kaan OYSUL tarafından hazırlanmaktadır